Informacja, czy dezinformacja – uwaga na fake newsy
Internet stał się jednym z głównych źródeł czerpania i przekazywania informacji. Niestety nie zawsze są one prawdziwe. Mimo dobrych chęci, przekazując niesprawdzone informacje dalej, możemy działać na szkodę osób bądź instytucji, które są obiektem fałszywych wiadomości.
Publikowanie informacji dowolnej treści, szczególnie w dobie internetu, nigdy wcześniej nie było tak łatwe. Umieszczanie w sieci niesprawdzonych, czy wręcz fałszywych informacji może mieć różne cele. Od zwykłej nieuwagi, chęci żartu, przez próby zwiększenia oglądalności, chęci uzyskania korzyści finansowych lub politycznych, aż po wprowadzenie dezinformacji, czy dokonanie oszustwa.
W natłoku informacji odróżnienie tych prawdziwych od fałszywych może być bardzo trudne. Zazwyczaj fake newsy mają wyraźnie zaznaczony nagłówek sugerujący, że informacja jest szokująca, co dodatkowo jest oznaczone licznymi wykrzyknikami. Niestety niejednokrotnie bardziej szkodliwe od samego zamieszczenia nieprawdziwej informacji jest jej powielenie i przekazywanie dalej. Może to doprowadzić do różnych, nie pożądanych przez nas konsekwencji takich jak wyłudzenie pieniędzy, danych osobowych, uszczerbek na czyimś wizerunku. Szczególnie niebezpieczny jest fejk wymierzony w konkretną osobę (na przykład poprzez manipulację obrazem w taki sposób, żeby przedstawiał zdarzenia, które nie miały miejsca lub zostały źle odebrane), może to oznaczać dla niej mocno odczuwalne problemy – od zszarganej opinii po ryzyko napaści odwetowej. Pamiętajmy, że w internecie nie pozostajemy anonimowi, a umieszczenie nieprawdziwej i krzywdzącej informacji może nas zaprowadzić przed oblicze sądu.
Jak ustrzec się przed fake newsami i manipulacją informacjami?:
- Nie ulegaj emocjom i włącz krytyczne myślenie;
- Sprawdź źródło;
- Zweryfikuj informacje o autorze;
- Zweryfikuj źródła wizualne (zdjęcia i filmy dołączone do newsa);
- Porównaj treść z innymi źródłami;
- Unikaj clickbaitów (czyli chwytliwych nagłówków);
- Jeśli masz wątpliwości zapytaj eksperta;
- „Lajki” nie są wyznacznikiem wiarygodności;
- Weryfikuj treść pod względem językowym;
- Nie powielaj, nie powtarzaj niesprawdzonych informacji (inaczej przyczyniasz się do wzrostu ich popularności);
- Dementuj nieprawdziwe doniesienia, jeśli widzisz, że mogą być szkodliwe. Pamiętaj, żeby dementi było główną częścią przekazu;
- Zgłaszaj nieprawdziwe treści, reaguj i tłumacz;
Odbiorcy fałszywych informacji sami muszą uruchomić zdrowy rozsądek i krytycznie spojrzeć na to, co czytają. Przyda się również obiektywne, spokojne, nie emocjonalne podejście do treści wydających się w pierwszej chwili szokującymi. A umieszczając informacje dotyczące np. pracy policji, wykroczeń, czy przestępstw warto je najpierw zweryfikować u źródła. Pamiętajmy też, że umieszczenie posta w sieci nie równa się ze zgłoszeniem tej sprawy odpowiednim służbom.
sierż. szt. Maksymilian Jasiak
