Historia Stowarzyszeń Policyjnych II RP
Prace przy konsolidacji Korpusu Policji Państwowej nie przeszkodziły w rozwoju myśli społecznej wśród funkcjonariuszy Policji. Przede wszystkim myślano o przyjściu z pomocą policjantom, którzy wskutek ciężkiej służby stracili zdrowie.
Aby dać możliwość zapewnienia im pomocy w szerszym zakresie niż to przewidywało państwo, w 1921 roku powołano do życia stowarzyszenie „Policyjny Dom Zdrowia”. Było to możliwe dzięki wysiłkowi całego korpusu policyjnego. Stowarzyszenie rozwijało się szybko i posiadało około 25 tys. członków. Wśród nich wyróżnić można było około tysiąca oficerów i urzędników oraz blisko 24 tys. szeregowych i niższych funkcjonariuszy Policji Państwowej. Fundusze, jakimi dysponowano w 1929 roku to 2,5 mln ówczesnych złotych.
Celem nadrzędnym stowarzyszenia była pomoc funkcjonariuszom Policji Państwowej poprzez tworzenie i utrzymanie domów leczniczych, domów dla ozdrowieńców oraz kolonii wypoczynkowych. Z pomocy mogli korzystać członkowie organizacji i ich najbliższe rodziny. Dla osób, które znalazły się w szczególnie trudnej sytuacji materialnej przewidziano zapomogi kuracyjne. Stowarzyszenie posiadało swoje uzdrowiska w Otwocku, Busku, Druskiennikach i oddział sanatoryjny w Zakopanem. Poza tym utrzymywało ambulatorium w Warszawie, które służyło chorym przychodzącym. Porady udzielane były bezpłatnie. Przy ambulatorium istniały cztery gabinety: fizykoterapeutyczny, rentgenologiczny, chirurgiczny oraz dentystyczny. W sumie we wszystkich ośrodkach stowarzyszenia mogło pomieścić się około 260 funkcjonariuszy. Roczne wpływy finansowe ze składek członkowskich i wpisowego wynosiły rocznie 3,6 mln zł. Dochody nadzwyczajne, które pochodziły z wydawnictw stowarzyszenia, odczytów, koncertów oraz potańcówek to około 25 tys. zł.
Niezależnie od stowarzyszenia „Policyjny Dom Zdrowia” istniały kasy samopomocy, które powstawały w poszczególnych województwach. Zostały zorganizowane według jednego typu statutu z 1925 roku. W myśl tego dokumentu powstała Kasa Komendy Głównej Policji Państwowej dla oficerów i urzędników Policji Państwowej z siedzibą w Warszawie oraz jej podobne oddziały dla szeregowych w poszczególnych województwach, z siedzibami przy komendach okręgowych. Celem statutowym była pomoc materialna członkom i ich najbliższym rodzinom w krytycznych chwilach życia, a szczególnie w wypadkach śmierci, kalectwa, choroby i trudnej sytuacji. Zapomoga w przypadku śmierci członka kasy wynosiła sześciokrotność miesięcznych poborów funkcjonariusza. W tej samej wysokości pomoc finansowa przysługiwała w razie kalectwa powodującego stałą niezdolność do pracy. W przypadku śmierci żony zapomoga wynosiła kwotę jednomiesięcznych poborów, w razie śmierci innych członków rodziny – 50% miesięcznych poborów. Poza wspomnianymi stowarzyszeniami została zawiązana również organizacja „Rodzina Policyjna”, której zadaniem było niesienie pomocy materialnej rodzinom funkcjonariuszy policyjnych zarówno służby czynnej, jak i emerytowanych. Celem tego stowarzyszenia było wytworzenie łączności ideowej i rozbudzenie współżycia kulturalnego, towarzyskiego oraz sportowego wśród rodzin policyjnych. Jego pierwszą przewodniczącą była Jadwiga Maria Dunin-Borkowska, żona komendanta głównego Policji Państwowej Janusza Zygmunta Jagryma Maleszewskiego, która pełniła tę funkcję do 18 lutego 1935 roku.
Działalność kulturalno-oświatowa w Korpusie Policji Państwowej początkowo wykazywała bardzo słabą żywotność, ograniczając się do utrzymania zaledwie nielicznych bibliotek. Ruch kulturalno-oświatowy spowodował potrzebę nauki wśród funkcjonariuszy i szeregowych. Przy każdej komendzie powiatowej Policji Państwowej znajdowała się ogólnodostępna biblioteka. W 1929 roku funkcjonowały 214 biblioteki i liczyły ponad 136 tys. książek, a liczba czytelników przekraczała 21 tys. Oprócz bibliotek istniały koła kulturalno-oświatowe, świetlice, czytelnie, chóry, zespoły muzyczne i kółka amatorskie, mające znaczenie nie tylko kulturalne, ale także moralne. Obok ruchu kulturalno-oświatowego należy podkreślić rozwój ruchu sportowego w szeregach Policji. W roku 1930 istniało 101 policyjnych klubów sportowych, liczących łącznie 272 sekcje i prawie 1000 członków. W klubach sportowych Policji Państwowej uprawiane były prawie wszystkie rodzaje sportów, takie jak: lekkoatletyka, hippika, kolarstwo, strzelectwo, boks, szermierka, pływanie, wioślarstwo, narciarstwo oraz łyżwiarstwo. Chcąc zapewnić odpowiedni kierunek wychowania sportowego Policji, komendant główny polecił uzupełnić szeregi instruktorów na dziesięciomiesięcznych szkoleniach policjantów, odbywających się w Centralnej Wojskowej Szkole Gimnastyki i Sportów w Poznaniu. W okresie międzywojennym corocznie odbywały się zawody sportowe Policji Państwowej na terenie każdego województwa oraz ogólnokrajowe Krajowe Zawody Sportowe Policji Państwowej w Warszawie.